Lessen van Lieke, het vak verpleegkunde via sociale media

  • 6 min.
  • Leerpraktijk

De veelzijdigheid van het beroep verpleegkunde en de wens om beter aan te sluiten bij de doelgroep brachten Lieke Merkens, docent Verpleegkunde bij mboRijnland, op het idee voor de Lessen van Lieke. Via aansprekende video’s deelt ze lesstof over het vak verpleegkunde via YouTube en de socialmediakanalen Instagram en TikTok. Primair waren de ‘Lessen van Lieke’ bedoeld voor haar mbo-studenten, maar deze konden, zo bleek al gauw, op een bredere belangstelling rekenen. Een van haar video’s ging zelfs viral en werd 4,8 miljoen keer bekeken.

Foto (kleur) Lieke in isolatiekamer in penitiaire inrichting
Voorbereiding tekst door Lieke in isolatiekamer in penitiaire inrichting.

Als docent merkte Lieke dat als je studenten verpleegkunde in leerjaar 1 vraagt waar zij zichzelf zien werken, vooral het ziekenhuis genoemd wordt en soms verbijzonderd naar wondverpleegkundige, kinderverpleegkundige of werken op de spoedeisende hulp. Maar wat verder allemaal mogelijk is, daar hebben studenten vaak geen idee van. Lieke wil met haar Lessen van Lieke, naast vakinhoudelijke kennis overdragen, daarom ook de blik van studenten op het beroep verbreden door de rijkheid van het vak zelf en alle mogelijke werkplekken te laten zien. Zo laat Lessen van Lieke bijvoorbeeld zien wat het werken als militair verpleegkundige bij Defensie inhoudt, loopt Lieke mee in de zorg voor chronisch zieke kinderen en geeft ze een inkijkje in hoe het eraan toe gaat als verpleegkundige in een gevangenis.

Lieke met bajesbroeder Rik op de luchtplaats van de afdeling bij de penitiaire inrichting.

VOORBEREIDING

Goede verpleegkundige zorg begint bij aansluiting bij de ander. Dat is het vertrekpunt en een anker voor je handelen. In het onderwijs is dat niet anders. Als docent vraagt het dat je weet wat bij de studenten speelt en wat hen bezighoudt. Lessen van Lieke probeert daarop in te spelen. Alle filmpjes zijn in de basis kort, bondig en visueel en daardoor helemaal passend bij de wensen van de huidige generatie Z. Bij het ontwikkelen van materiaal voor Lessen van Lieke is er altijd een focusgroep studenten om mee te sparren. Het is belangrijk om dat te blijven doen, juist met onze jongste studenten. Lieke vertelt: ‘Ik ben dan benieuwd welke influencers ze volgen. Daarmee probeer ik hun beleefwereld te begrijpen en hun aandacht te vangen. Denk bijvoorbeeld aan een vlogger die een psychose heeft gehad. Het is goed om te weten dat dit hun interesse heeft. Maar ik leerde bijvoorbeeld ook dat zij WhatsApp gebruiken voor het contact met familie. Terwijl zij onderling vooral Snapchat gebruiken (bijvoorbeeld voor vragen als: Welk lokaal moeten we zijn? Wat is de huiswerkopdracht?). Grote kans dat je hen als docent via WhatsApp dus niet bereikt.’

Daarnaast zijn er didactische overwegingen bij Lessen van Lieke. De focus op eigenaarschap voor het eigen leerproces vraagt dat je ervoor zorgt dat je studenten ook op andere manieren dan via de lessen op school bereikt. Lessen van Lieke wil hen een platform bieden waar zij zelf op zoek kunnen gaan naar inspiratie en zorginhoudelijke vakkennis op kunnen doen. Studenten kunnen op eigen momenten en zo vaak als zij willen de video’s bekijken. ‘Als ik bijvoorbeeld kijk naar mijn organisatie, die heeft de slogan “mboRijnland meer dan mbo”. Wij willen meer bieden dan het reguliere onderwijs: flexibel onderwijs, niet plaats en tijdgebonden opleiden samen met de mensen uit de praktijk.’

Dat brengt ons bij de tweede overweging voor het ontwikkelen van Lessen van Lieke. Hoe kunnen we studenten vanaf de start van de opleiding een goed beeld geven van de volle breedte van de beroepspraktijk? ‘Bijvoorbeeld de VVT, daar hebben studenten nog onvoldoende beeld bij. Terwijl juist in dat werkveld zoveel mogelijk is. Daar kunnen we hen op deze manier mee in contact brengen’, aldus Lieke.

UITVOERING

Lessen van Lieke maakt gebruik van drie socialmediaplatforms: Instagram, YouTube en TikTok. Door gebruik te maken van drie platforms, die elk hun individuele mogelijkheden en doelgroepen hebben, kun je een breder publiek bereiken. Op Instagram wordt elke maandag een korte video geplaatst, waarin een deel van de verpleegkundige lesstof behandeld wordt, bijvoorbeeld hoe je Granulox gebruikt om wonden te behandelen. Moeilijke thema’s worden niet geschuwd; in de uploadstrategie worden makkelijkere en moeilijkere thema’s afgewisseld, om zo ook lastigere onderwerpen onder de aandacht van de studenten en andere geïnteresseerden te krijgen. Een voorbeeld: de volgers krijgen een klinisch redeneervraagstuk via een casus. De video’s op Instagram worden ook verspreid op TikTok om een bredere doelgroep te bereiken. Waar TikTok en Instagram vooral gebruikt worden voor korte video’s over vakinhoudelijke materie, zet Lessen van Lieke YouTube in voor langere afleveringen van zo’n 12 à 13 minuten, met als doel om een bredere blik te geven op het beroep. Hiervoor gaat docent Lieke zelf op pad, werkt zij mee op een vaak bijzondere werkplek en stelt zij vragen aan haar collega’s op die werkplek.

Handel niet vanuit jezelf, maar kijk vooral waar de student van “aan” gaat bij les over sociale media

LIEKE

ERVARINGEN

De keuze voor drie verschillende vormen van socialmediagebruik zorgt ervoor dat Lessen van Lieke verschillende doelgroepen bereikt. Lieke merkt dat op casuïstiek meer wordt gereageerd door verzorgende en verpleegkundige volgers met werkervaring. Maar ook door jongeren die nog voor een beroepskeuze staan. Dat Lessen van Lieke niet alleen in het onderwijs, maar ook in de beroepspraktijk bij verpleegkundigen en verzorgenden aanzet tot leren, ziet Lieke in reacties op haar filmpjes: collega’s die elkaar tippen over het filmpje en geïnspireerd zijn om het in een specifieke cliëntsituatie toe te passen.

Daar waar het initiatief om onderwerpen te kiezen eerst bij Lieke begon, merkt Lieke nu dat zij vanuit het werkveld benaderd wordt met suggesties voor filmpjes. Organisaties bieden zich aan om samen te werken en zo meer van het vak van verpleegkundigen in de praktijk te laten zien. ‘Een leuke vakinhoudelijke video prikkelt mensen om in de zorg te willen werken’, zo is de overtuiging van Lieke.

TIPS

Docenten van mboRijnland gebruiken de materialen van Lessen van Lieke in hun lessen, bijvoorbeeld om een leergesprek met studenten te starten of een stelling te bespreken. Komend jaar worden bij de filmpjes van Lessen van Lieke lessuggesties gemaakt voor docenten met didactische werkvormen. Bij mboRijnland wordt daarvoor gebruikgemaakt van FeedbackFruits.

Wil je zelf via sociale media aan de slag gaan, dan heeft Lieke de volgende tips:

  • Praat met jongeren, weet wat hen triggert en hun interesse voor het vak wekt. Vertrouw erop dat als je hun aandacht vangt, ze tot leren komen. Laat hen meedenken.
  • Weet op welke socialemediakanalen jongeren zitten (dit verandert sneller dan je denkt) en sluit daarop aan.
  • Je kunt natuurlijk niet een hele les in één minuut stoppen, dus je moet snel to the point komen. Het vraagt om keuzes te maken: welk stukje wil je precies naar voren laten komen? Het is dus altijd een aanvulling op de stof in de les en geen vervanging.
  • Oefening baart kunst: in één minuut iets educatiefs delen, daar moet je handigheid in ontwikkelen. Het maken van een script vooraf is behulpzaam.

Tot slot een tip van Lieke voor stagebegeleiders:

  • Het is belangrijk dat studenten een breed beeld krijgen van het beroep, want des te groter is de kans dat we hen behouden voor het vak. Geef ze de kans om zoveel mogelijk mee te kijken, zodat ze erachter komen wat het beroep allemaal kan behelzen.

Titel: Lessen van Lieke


Korte beschrijving: Studenten via sociale media op diverse manieren kennis laten maken met de veelzijdigheid van het verpleegkundig beroep en een platform bieden met vakinhoudelijke onderwerpen uit de praktijk.


Tijdsduur: variërend van één minuut (TikTok) tot 12 à 13 minuten (YouTube).


Doelgroep: (toekomstige) verzorgenden en verpleegkundigen.


Plaats in curriculum: aanvullend op de reguliere onderwijsactiviteiten.


Links:
Youtube
Instagram 
TikTok