FLOW flexibiliseert het onderwijs

Wat is FLOW?

Nicole: ‘FLOW staat voor Flexibel Onderwijs. Dit onderwijsconcept geeft studenten meer eigen regie. Zij krijgen de mogelijkheid om duur en inhoud van de opleiding te flexibiliseren. FLOW is bedacht door MBO Utrecht en doorontwikkeld met Rivas Academie, om het onderwijs optimaal te kunnen afstemmen op de praktijk van Rivas Zorggroep.’
Hilde: ‘Rivas Zorggroep biedt ziekenhuiszorg, woonzorg, verpleeghuiszorg, huren met zorg, dagbesteding, wijkverpleging en revalidatie in Gorinchem en omgeving. We vinden het onder meer belangrijk dat studenten leren functioneren binnen de ketenzorg. En dat ze leren denken en handelen volgens Planetree, een concept voor mensgerichte zorg.’

Waarom dit concept (FLOW)?

Hilde: ‘We willen graag dat zorgprofessionals kiezen voor Rivas. Dat doen we onder andere door hen te verleiden met een mooi aanbod van leren en ontwikkelen, voor zowel huidige als toekomstige medewerkers. FLOW draagt enerzijds bij aan nieuwe instroom, omdat studenten hun studie beter kunnen laten aansluiten op hun eigen ontwikkelwensen én privésituatie. Anderzijds biedt FLOW ook ontwikkel- en opleidingsmogelijkheden op maat aan zittende medewerkers. FLOW vergroot zo hun loopbaanperspectief.’

Hoe zijn jullie te werk gegaan bij de ontwikkeling van FLOW?

Hilde: ‘Er is een overlegstructuur vastgesteld met een regiegroep, projectgroep, ontwikkelgroep en klankbordgroep. Gezamenlijk formuleerden we een missie voor FLOW. Daarin staat onder meer dat we inzetten op de ontwikkeling van vakmanschap en eigenaarschap. Dit doen we met behulp van flexibel, betekenisvol, contextrijk, uitdagend en ontwikkelingsgericht onderwijs op maat.

HILDE:

Zorgprofessionals verleiden we met een mooi aanbod van leren en ontwikkelen

Voor welke studenten is FLOW bedoeld?

Hilde: ‘Voor bbl-studenten van de opleidingen Verzorgende IG en MBO Verpleegkundige. De meeste studenten zijn zij-instromers. Zij treden in dienst bij Rivas, in principe voor 28 uur per week. Daarnaast gaan ze een dag per week naar school. In april 2022 startte de eerste groep. Inmiddels zijn er vier groepen begonnen, met in totaal zo’n zeventig studenten.’
Nicole: ‘De VIG-opleiding duurt twee jaar, Verpleegkunde twee of drie. Sommige studenten kunnen versnellen, omdat ze vanuit hun achtergrond beschikken over voorkennis en ervaring. Anderen hebben juist wat meer tijd en begeleiding nodig.’

Hoe ziet het onderwijs eruit in de praktijk?

Nicole: ‘De ochtend besteden we aan studieactiviteiten. Studenten kunnen dan bijvoorbeeld verpleegtechnische handelingen oefenen, zich verdiepen in ziektebeelden of zich voorbereiden op de middaglessen. Ook komen de generieke vakken, ketenmodules en LOB-lessen aan bod. Planetree zit verweven in al het onderwijs. Het middagprogramma kent een modulaire opbouw. Elke module bestaat uit één werkproces. Een aantal werkprocessen bij elkaar vormt een leereenheid. Een student kan ervoor kiezen om een of meerdere leereenheden te volgen. Na achttien weken kun je een leereenheid examineren en een mbocertificaat halen. Of je combineert examens en gaat voor het diploma, wat de meeste studenten doen.’

Hoe zit het met eigen regie als je een complete opleiding volgt?

Nicole: ‘Uiteindelijk moeten studenten voldoen aan alle eisen van het kwalificatiedossier. Maar de weg daarnaartoe kan verschillend zijn. Stel, je werkt op een psychogeriatrische afdeling. Dan wil je misschien veel leren over dementie. Terwijl iemand die in het ziekenhuis werkt vooral wil leren over injecteren. Studenten bepalen zélf met welke leervragen zij als eerste, passend bij waar ze in de opleiding zijn, naar de praktijk gaan. Zij kunnen daarnaast keuzevakken selecteren of masterclasses volgen. Verder helpt ook formatieve toetsing studenten hun eigen competentieontwikkeling te sturen.’

Hoe zijn werkbegeleiders en docenten voorbereid op FLOW?

Hilde: ‘Er zijn werkveldbijeenkomsten geweest voor alle werkbegeleiders. Hierin kregen zij informatie en gingen ze zelf aan de slag. Ze leerden bijvoorbeeld hoe je studenten helpt bij het opstellen van leervragen.’
Nicole: ‘Ook voor docenten was er een scholings- en coachingstraject. Dat ging onder meer over hoe je jouw rol als coach invult en hoe je ervoor zorgt dat je in een groep toch elke individuele student ziet.’

Hoe ervaren betrokkenen FLOW?

Nicole: ‘Uit evaluaties van MBO Utrecht blijkt dat studenten zich echt gezien voelen. Wel vinden ze het lastig om vanaf het begin van de opleiding gelijk zelf de regie te pakken. Het werkveld is vooral enthousiast, al geven werkbegeleiders tegelijkertijd aan dat ze behoefte hebben aan verdere professionalisering.’
Hilde: ‘Daarom gaan we binnenkort nieuwe workshops voor hen organiseren.’

NICOLE:

Studenten bepalen zélf met welke leervragen zij naar de praktijk gaan

Schuurt het weleens in de samenwerking?

Hilde: ‘Er is soms verschil van inzicht, maar we komen er altijd samen uit.’
Nicole: ‘Een voorbeeld. Onlangs gaf Rivas aan dat een uitgebreidere introductieperiode van studenten op de werkvloer wenselijk zou zijn. Bij MBO Utrecht vroegen we ons af: waar komt dat idee vandaan, wat gaat er niet goed? Dit onderzoeken we nu. Vervolgens komt er een advies, dat we bespreken. En dan komen we samen tot een oplossing.’

Wat bewonderen jullie in elkaar?

Hilde: ‘Nicole is een betrokken vakvrouw, die heel enthousiast voor de groep staat en altijd kijkt hoe FLOW nog beter kan.’
Nicole: ‘Hilde en haar collega’s zijn actieve meedenkers. Ook maken zij het belang van opleiden organisatiebreed steeds heel duidelijk.’

Hebben jullie tips voor lezers die ook hun onderwijs willen flexibiliseren?

Nicole: ‘Doe dit samen! Co-makership is een vereiste als je hiervan een succes wilt maken.’
Hilde: ‘Het is cruciaal dat je samen een visie, missie en randvoorwaarden opstelt. Dat helpt je om goed koers te houden.’