Verpleegkundig leiderschap op beleidsniveau

Wat hebben jullie met verpleegkundig leiderschap?

Sina: ‘Leiderschap is mijn dagelijkse praktijk! Onze VAR bestaat uit negen ambitieuze verpleegkundigen. Het bestuur geeft ons ruimte om verpleegkundig leiderschap te pakken. Die ruimte nemen we: we zitten steeds vaker aan tafels waar besluiten worden genomen.’

Diana: ‘Het CBNV verzorgt onder meer scholingen over leiderschap. Ons aanbod ontwikkelen we met de praktijk. Zo vroegen we verpleegkundigen: welke situaties vinden jullie lastig? Bijvoorbeeld in de samenwerking met collega’s, management of in de bestuurskamer? Hoe reageren jullie daarop? Wat is het resultaat voor jezelf, patiënten, de organisatie? Als dit niet het wenselijke resultaat was: wat hebben verpleegkundigen dan nodig om dit resultaat wél te bereiken? Dit vertalen wij naar het scholingsaanbod.’

Hebben jullie voorbeelden van verpleegkundig leiderschap op beleidsniveau?

Diana: ‘Ik zie veel mooie voorbeelden van cursisten. Zo heeft de VAR van Alrijne het proces van advisering verbeterd, zodat verpleegkundigen beleid niet ter kennisgeving ontvangen, maar vanaf het begin inspraak hebben.’

Sina: ‘In het ziekenhuis kregen we recent een andere organisatiestructuur, met acht patiëntverantwoordelijke eenheden (PVE’s). Zij organiseren zelf de best mogelijke zorg voor hun patiënten. Als verpleegkundigen zitten we met een aantal PVE’s aan tafel. Daar gaat het echt over: waar willen we naartoe? Verder presenteerden we tijdens de Strategiedag van Alrijne onze “Visie op verpleegkundige zorg” aan bestuursleden, managers, vakgroepvoorzitters.’

Hoe kun je verpleegkundig leiderschap verder brengen?

Sina: ‘Wij maken als VAR grote stappen op tactisch en strategisch niveau. Maar op het niveau van het persoonlijk leiderschap, of leiderschap in samenwerking met anderen, valt meer winst te behalen. Dan heb je het over een grotere groep collega’s.’

Diana: ‘Voor alle verpleegkundigen is de ontwikkeling in persoonlijk leiderschap essentieel. Op operationeel niveau zijn verder leiderschapscompetenties nodig die een plezierige en effectieve samenwerking bevorderen. Bijvoorbeeld: feedback geven, aanspreken, grenzen stellen, wensen uitspreken, je boodschap goed overbrengen. Op tactisch en strategisch moet je weten welke ontwikkelingen er zijn en wie op basis waarvan besluiten nemen. En dat een goede onderbouwing belangrijk is.’

SINA:

Daar gaat het echt over: waar willen we naartoe?

Welke rol speelt opleiden bij leiderschapsontwikkeling?

Diana: ‘Leiderschap vraagt om bepaald gedrag en bepaalde vaardigheden, onderbouwd door theorie. Bij tactisch en strategisch leiderschap zijn bijvoorbeeld organisatiesensitiviteit, zakelijk schrijven, netwerken, adviesvaardigheden, kennis van bekostiging en besluitvorming belangrijk. Gelukkig kun je dat allemaal leren.’

Sina: ‘Dit heb ik zelf ervaren, want ik deed een zesdaagse cursus van het CBNV hierover. Heel leerzaam.’

Sina, hoe zet je het geleerde in?

Sina: ‘We hebben als VAR een strategie opgesteld. We zetten stappen om door te groeien naar een meer coördinerende rol. Dit vraagt onder meer dat we duidelijker weten wat er speelt onder verpleegkundigen. De raad van bestuur wil immers van de VAR de standpunten van verpleegkundigen horen. Om deze beter te kunnen “ophalen”, investeren we in ons internetnetwerk. Zo hebben we nu een contactpersoon op iedere afdeling.’

DIANA:

Ontwikkeling in persoonlijk leiderschap is essentieel

Hoe kunnen teamleiders verpleegkundig leiderschap stimuleren?

Sina: ‘Het begint met persoonlijke aandacht. Ken de behoeften van de medewerker, zodat je hem kunt ondersteunen bij leiderschapsontwikkeling. En denk niet alleen aan de korte termijn. Natuurlijk, er zijn personeelstekorten. Maar die moeten er niet toe leiden dat verpleegkundigen niet naar een congres of cursus mogen. Als de organisatie mensen wil aantrekken, binden en behouden, is het belangrijk dat zij zich kunnen blijven ontwikkelen.’

Diana: ‘Het is inderdaad belangrijk dat het management ruimte faciliteert voor medewerkers. Dat betekent: ook investeren in de lange termijn.’

Hoe ervaren jullie de samenwerking?

Diana: ‘Het CBNV en Alrijne Academie ontwikkelen in nauwe afstemming opleidingsaanbod op het gebied van leiderschap, klinisch redeneren, EBP. Het Lectoraat Verpleegkundig Leiderschap (zie kader, red.) heeft hierin ook een rol. We zoeken samen ruimte om te experimenteren en innoveren, binnen de kaders.’

Nog tips voor lezers?

Diana: ‘Wees eerlijk naar jezelf. Waar ben je goed in, wat lukt niet zo goed? Vind je bijvoorbeeld spreken in het openbaar eng? Of mensen overtuigen? Of opkomen voor jezelf? Ga het dan leren. Als je dit beheerst, word je serieuzer genomen.’

Sina: ‘Houd samen het leiderschapsvuurtje brandend. Steun elkaar, zoek elkaar op. Samen heb je meer invloed dan je misschien denkt.’

OPROEP
Wil jij ook een keer met je collega in De Ontmoeting? Mail naar redactie@onderwijsengezondheidszorg.nl met suggesties voor thema’s die jullie zouden willen bespreken.