Studenten verpleegkunde en ethische dilemma’s, geen uitgemaakte zaak

  • 1 min.
  • Onderzoek
  • Onderzoek Actueel Signalering

Iedere verpleegkundige krijgt in het werk ooit te maken met een situatie waarin er een afweging gemaakt moet worden, al dan niet door de verpleegkundige zelf, tussen waarden en normen. Een ethisch dilemma. Daar op een juiste manier mee omgaan vraagt veel van de betrokkenen. Ook studenten verpleegkunde hebben hier mee te maken. Daar zijn ze niet altijd voldoende op voorbereid.

Over het omgaan met ethische vraagstukken is al veel geschreven, vele situaties zijn gedocumenteerd. Over het omgaan met ethische dilemma’s door studenten is veel minder bekend. Reden voor onderzoekers om na te gaan wat daarover bekend is. Hiertoe is literatuuronderzoek gedaan met een integratieve beoordeling op basis van Whittemore en Knafl’s methodologie. De onderzoekers zochten literatuur in de databases PubMed, CINAHL, Google Scholar, Scopus en Science Direct. Dit resulteerde in dertien artikelen (acht kwalitatieve, drie kwantitatieve, een mixed method en secundaire data-analyse studies) die werden beoordeeld. De artikelen zijn gepubliceerd van januari 2000 tot maart 2019.

Uit de literatuur kwamen drie thema’s naar voren: 1) het toepassen van aangeleerde ethische waarden versus het accepteren van onethische praktijken, 2) het verlangen om ethische zorg te verlenen, maar zonder autonome besluitvorming en 3) stil zijn versus klokkenluider worden.

Studenten verpleegkunde worden in de beroepspraktijk geconfronteerd met situaties waarin sprake is van gedrag dat botst met de waarden en normen die in de opleiding centraal staan. Deze situaties bei?nvloeden hun professionele ontwikkeling. Daarbij zijn studenten niet altijd in staat om te gaan met het spanningsveld tussen ‘onethisch handelen aan de kaak stellen’ en ‘opgeleid worden in deze beroepspraktijk’. Tijdens de praktijkopleiding worden studenten ermee geconfronteerd dat ze weinig autonoom zijn, weinig steun ondervinden van de dagelijkse leidinggevenden en een afhankelijke positie innemen ten opzichte van de professionals waar ze mee werken. Dergelijke conflicten kunnen schadelijk zijn voor het leren en de mentale gezondheid van studenten in klinische omgevingen. Het is aan te bevelen om tijdens het opleiden in de beroepspraktijk oog te hebben voor de professionele en daarmee ook ethische ontwikkeling van de toekomstige verpleegkundigen.

Samengevat door Rob Schrijver