Opleiden in nieuwsgierigheid: een vliegwiel voor leren en innoveren

Verslag van het congres V&VN Opleiders 2015

  • 3 min.
  • Verslagen

Keynote Suzanne Verdonschot:
Nieuwsgierigheid op het werk

‘Met humor en herkenbare voorbeelden maakt Suzanne Verdonschot al snel duidelijk dat wij elkaar lang niet altijd aanmoedigen om situaties nieuwsgierig tegemoet te treden. Op een gewone werkdag wordt vaker een beroep gedaan op je vermogen een duidelijk standpunt te verwoorden, dan dat er iemand vraagt naar je twijfels. Een gemiste kans, want juist dingen die we niet weten prikkelen onze nieuwsgierigheid. En als je die nieuwsgierigheid de vrije loop laat, ontstaat ruimte voor leren en vernieuwing. Iedereen wordt nieuwsgierig geboren, maar gaandeweg ontwikkelen we mechanismen die nieuwsgierigheid in de weg staan. Soms oordelen we al over iemand zonder dat we weten waarom iemand iets doet. Of we nemen iets klakkeloos aan zonder er vragen over te stellen. In werkomgevingen worden fouten niet altijd gewaardeerd en lijkt het soms efficiënter (en voelt het veiliger) om een afwijkende mening voor je te houden. Suzanne sluit aan bij filosoof Désanne van Brederode die pleit voor wankelmoed als nieuwe deugd en schrijver/dichter Bart Moeyaert die de grijstinten van het potlood verkiest boven zwartwittinten. Onze eigen kennis ontneemt ons het zicht: hoe meer we weten, hoe minder we ons kunnen voorstellen. Gelukkig doet Suzanne suggesties die helpen om onze nieuwsgierigheid meer in te zetten. Zo kan een kijkje in een ander vakgebied ervoor zorgen dat je je weer de nieuwsgierige leerling voelt. We kunnen meer romans lezen om standpunten vanuit een ander perspectief te zien. Wie weet kom je dan op andere gedachten of verander je je mening, en wordt je standpunt een stondpunt!

Workshops en masterclasses

Er zijn veel interessante workshops en masterclasses om te volgen. Dus is het lastig kiezen! Hieronder een impressie van de workshops waar wij aan hebben deelgenomen.

Leren klinisch redeneren
Lia van Straalen licht klinisch redeneren toe als een succesvol opleidingsprincipe om vakkennis over te dragen. Het meester-gezelmodel is actueel in het beroepsonderwijs. Het continu cyclische proces van redeneren zet studenten aan het denken met als doel het vroegtijdig kunnen signaleren en inschatten van risico’s, monitoren en evalueren. Studenten kun je hierin nog meer prikkelen door te werken met het maken van mindmaps.

De magie van inspiratie
Masterclass-begeleider Swaantje Nijkamp leert de deelnemers om anders te kijken en jezelf bewuster te worden van wat er om je heen is. We krijgen kijkopdrachten om de ruimte waarin we zitten scherp in ons op te nemen. Opvallend hoeveel meer je ziet als je gericht kijkt! Dit vormt de opmaat naar oefeningen waarin we inspiratie halen uit verschillende plaatjes om op een andere manier tegen een vraag of probleem in je werk aan te kijken. De plaatjes blijken oplossingsrichtingen zichtbaar te maken waarvan we ons nog niet bewust waren.

Wees eens wat OEniger
Bij deze workshop van Wilma van Laarhoven en Wilma van Erven worden belemmerende gedachten in kaart gebracht die nieuwsgierigheid in de weg kunnen staan. Bij de slotoefening kunnen de deelnemers iets weggooien en iets meenemen.

Inspirerend docentschap
Edith Roefs geeft in deze masterclass de deelnemers tools mee om op een eigen manier vorm te geven aan inspirerend docentschap. Het schetsen van verschillende casuïstieken biedt gelegenheid tot het reflecteren op hoe je als docent voor studenten een inspiratiebron kunt zijn.

Tijd voor zorg, zorg voor tijd
In deze workshop door Gabriëlle Verbeek maken we kennis met tijdstijlen: verschillende manieren waarop mensen omgaan met tijd en vooral tijdsdruk. Vervolgens bespreken we in kleine groepen aan de hand van het Tijdspel welke vaardigheden je in je werk kunt ontwikkelen om minder tijdsdruk te ervaren. De conclusie is dat zelf keuzes maken, in plaats van je mee laten slepen in de maalstroom van andere mensen, veel effect heeft op de beleefde tijdsdruk.

Klein onderzoek, grote ontdekkingen
Het verlangen of de wens om de praktijk te veranderen staat centraal in de workshop van Suzanne Verdonschot. Irritaties, wensen of verlangens worden gedeeld. Met behulp van een klein stappenplan gaan we aan de slag om met elkaar de mogelijkheden te verkennen. En zo blijkt dat het uitwisselen van ideeën tot heel concrete en enthousiaste plannen kan leiden.

Aan het einde van de middag praten we nog wat na onder het genot van een drankje en hapje. Bij het afscheid worden we verrast door een prachtig tasje met inhoud. Op het tasje staat: welke vraag neem jij vandaag mee? Het congrescadeau blijkt een boekje van Suzanne Verdonschot en Mara Spruyt over de lezing (zie de recensie op pagina 5). Nieuwsgierig wordt er al gebladerd. Tot het volgende congres!