Mantelzorg conceptueel verhelderd

  • 15 min.
  • Overige

Mantelzorgers zijn in toenemende mate onmisbaar geworden om de vraag naar thuiszorg uit de samenleving op te vangen. Voor een goed functioneren van de gezondheidszorg en voor het welbevinden van mantelzorgers is van belang dat er aandacht uitgaat naar de positie van mantelzorgers en naar de knelpunten die mantelzorgers in de zorgpraktijk ervaren. Een van de oorzaken van deze knelpunten heeft te maken met onduidelijkheid in de zorgpraktijk, in de opleidingen in de gezondheidszorg, in de theorievorming en in het beleid over de betekenis van het concept mantelzorg. Om de positie van mantelzorgers te kunnen bepalen en om te werken aan een oplossing voor hun knelpunten is allereerst duidelijkheid nodig over de betekenis van het begrip mantelzorg, over de specifieke kenmerken van mantelzorg en over de plaats van mantelzorg in relatie tot andere typen van zorg.
Zo wordt in dit artikel een vergelijking gemaakt van verschillende definities van mantelzorg die in de literatuur voorkomen. Aan de hand van de kenmerken die mantelzorg karakteriseren wordt een nieuwe definitie van mantelzorg geformuleerd. Om de positie van mantelzorg ten opzichte van andere typen van zorg te bepalen wordt in dit artikel dieper ingegaan op de relatie tussen mantelzorg en formele zorg en tussen mantelzorg en informele zorg. De aandacht is wat betreft de laatstgenoemde relatie vooral gericht op de verhouding tussen mantelzorg, vrijwilligerswerk en zelfhulp.

Inleiding

In veel gevallen is het vanzelfsprekend om zorg te verlenen aan iemand uit het eigen sociale netwerk zoals aan familieleden, vrienden en buren. Die vanzelfsprekendheid vloeit voort uit de sociale relatie die de zorgvrager en de zorgverlener met elkaar hebben. De zorg die voortkomt uit de sociale relatie tussen de zorgverlener en de zorgvrager wordt ook wel mantelzorg genoemd. Door de vergrijzing van de bevolking en de personeelstekorten in de zorg neemt het belang van mantelzorg voor het functioneren van de gezondheidszorg steeds meer toe.

In veel zorgsituaties maken mantelzorgers deel uit van een zogenoemde zorgtriade (mantelzorger, zorgvrager en professionele hulpverlener). De problemen die zich in de onderlinge relaties voordoen en de positie van de mantelzorg vormen het hart van het promotieonderzoek:1 ‘Zorgperspectieven op de relatie tussen mantelzorgers,

Abonneer u direct en krijg toegang tot alle artikelen

Abonneer nu

Heeft u al een account?